ASP ÖGREN BÖLÜM 2

KİŞİSEL WEB SERVER KURULUMU (PWS , IIS)"

ASP’nin Dili

ASP, bir teknolojidir. Kendi başına bir yazım kuralı yoktur. ASP tekniğini kullanabilmek için, ASP sayfasının talep edilmesi halinde ziyaretçiye gönderilmeden önce ASP.DLL’ye teslim edilmesi bu teknolojinin kullanılabilmesi için hemen hemen tek şarttır. Bunu, dosya uzantısını .asp yaparak sağlarız.

ASP.DLL ise, dünyada mevcut bütün script dilleri ile verilecek komutları kabul edebilir. Sadece ASP.DLL’e sayfadaki kodların hangi dilde olduğunu söylemeniz gerekir. Bunu, ASP sayfasının birinci satırında yaparız. Örneğin ASP’ye VBscript dilini kullanmasını belirtmek için bu satırı şöyle yazarız:

<% @Language=VBscript %>

ASP sayfalarında genellikle VBscript, Javascript ve Jscript kullanılır. Ancak örneğin Perl dilinden türetilen Perlscript, PHP’den türetilen PHPscript de giderek ilgi çeken ASP dilleri arasına giriyor.

Bir ASP sayfası içinde farklı script dilleri kullanılabilir.

Biz bu kitapçıkta örneklerimizi VBscript diliyle yazacağız.

YAZILIM KURALLARI

VBscript komutları, anahtar kelimeleri ve değişken adlarının büyük harf-küçük harf olması önemli değildir. Yani yukarıdaki ifadelerden birini şu biçimlerden birinde yazabilirdik; kodumuz yine de çalışırdı:

For fontBoyut = 1 To 7

FOR FONTBOYUT = 1 TO 7

for fontboyut = 1 to 7

Fakat... Bu demek değildir ki, VBscript ile kodlamanın kendi gelenekleri yok! VBscript’çiler genellikle komutların birinci harfini büyük yaparlar: For gibi. Değişken adlarında ise kendinize anlamlı gelen bir biçim tutturabilir ve öyle devam edebilirsiniz.

Eğer bir kod satırı çok uzun geliyor ve daha sonra anlaşılması imkansız derecede uzuyorsa, bu satırı alt çizgi (_) ile aşağı satırda devam ettirebilirsiniz. Örnek:

<%

If degisken1 > 1 And _

değisken1 < 10 Then%>

DEĞİŞKENLER

İyi programcılık değişkenlerin önceden beyan edilmesini gerektirir. Bunu DIM komutuyla yaparız. DIM, Dimension (boyutlandır) kelimesinden kısaltılmıştır. Pek akıllıca görünmese de bu komut, bilgisayarın değişken yeri olarak bir bellek alanının boyutunu belirtmesini sağlar.

Değişkenlere verilecek ismimlerin anlaşılır olması programın okunulurluğunu kolaylaştırır. Ayrıca değişken tanımlamaları ile ilgili bazı kurallar mevcuttur. Bu kurallar aşağıda verilmiştir:

1- Değişken ismi bir harf ile başlamalıdır
Ad1,Ad2 şeklinde değişken tanımı yapılabilir fakat 1Ad veya 2Ad kullanımı yanlıştır.

2-Değişken isminde boşluk bulunamaz. Bunun yerine alt çizgi karakteri kullanılabilir.
Adi_Soyadi doğru bir kullanım fakat Adi Soyadi gibi arasında boşluk içeren değişken tanımı yapılamaz.

3-Değişkene verilecek isim Vbscript komutlarını içeremez
Dim bir değişken ismi olamaz.

4-Değişken ismi 255 karakterden fazlada olamaz.

<%
DIM Gun, Ay, Ogrenci, Not
Gun = "Pazartesi"
Ay = "Ocak"
Ogrenci = "Ahlakihasene"
Not = 5
%>

Bir ASP sayfasının birinci satırı olarak

<% OPTION EXPLICIT %>

yazarsanız VBscript DIM komutuyla belirlenmemiş değişken kullanmanıza izin vermez; kullanırsanız hata verir ve durur. Bu ifadenin işinize çok yarayacağı bir diğer nokta, kodda değişken adını yazarken hata yapmanızı önlemektir. VBscript sizin hata yaptığınızı bilemeyeceği için yanlış kelimeyi yeni bir değişken sayacaktır. Değer atamadığınız bu yeni değişkeni kullandığınız yerlerde ya programınız hata verir, ya da kendisine doğru görünen işlemler yapar, fakat beklediğiniz sonucu elde edemezsiniz. OPTION EXPLICIT, yanlış yazdığınız değişkeni yeni değişken sayarak önceden tanımlanmamış değişken kullandığınızı düşünerek, duracaktır.

DİZİ DEĞİŞKENLERİ

VBscript’in kullanılmaya hazır bir çok fonksiyonu vardır; bunlardan biri olan Array ile, kolayca dizi değişken oluşturabiliriz. Diyelim ki, Gunler(7) dizi-değişkenini gün adları ile doldurarak oluşturmak istiyoruz:

<%Dim Gunler = Array ("Pazartesi" , "Salı" , "Çarşamba" , "Perşembe" , "Cuma" , "Cumartesi", "Pazar")%>

ile hem dizi-değişkeni oluşturabiliriz; hem de değerlerini atayabiliriz. Bu suretle oluşturduğumuz dizi değişkenin üyelerine daha sonra sıra numaraları ile atıfta bulunabilirsiniz. Örneğin:

<%=Gunler(6)%>

bize Pazar’ı verir. Neden? Çünkü hayatlarının büyük bölümünü penceresiz ortamlarda geçiren kişiler olan dil asarımcıları, sayı saymaya biz normal insanlar gibi 1’den değil 0’dan başlarlar; dolayısıyla Gunler dizi-değişkeni Gunler(0)’dan başlar!

REDİM :
Bazen elinizde eleman sayısı değişen bir data girdisi olabilir bu gibi durumlarda kullanılacak dizinin boyutuda değişken olabilir. Programınızın herhangi bir yerinde kullanılan bir diziyi yeniden boyutlandırma ihtiyacı duyulursa Redim keyword ü kullanılabilir böylece programımızın çalışması esnasında dizimizi yeniden boyutlandırabiliriz. Ancak unutulamaması gereken bir nokta bir dizi yeniden boyutlandırıldığında içerdiği eski datalar dizi içerisinden atılıır. Bir dizi içerisinde bulunan eski veriler kullanılmak isteniyorsa prereserve keywordu kullanılabilir.

ÇOK BOYUTLU DİZİLER
Bazı uygulamalarda matris yapısında dizi tanımlamalarına ihtiyaç duyulabilir. Böyle durumlarda çok boyutlu dizi tanımları kullanılabilir. Çok boyutlu dizi tanımı kullanılacak dizinin boyutları verilmek süreti ile gerçekleştirilebilir.

Dim myarray(3,3)

Şeklinde bir tanımlama 3 X 3 boyutlarında bir dizi oluşturur bu diziye atama yapılmak istenildiğinde ise:

myarary(0,0)="test"
myarary(0,1)="deneme"
myarary(0,2)="test2"
myarary(1,0)="deneme2"
myarary(1,1)="111-23-4"
myarary(1,2)="Mehmet"

şeklinde atama yapılabilir

SABİT DEĞERLER

VBscript’te bir kere verdiğiniz değeri hiç değişmeyen unsurlar (değişken diyemezdik, değil mi?) vardır. Sabit değer, bütün ASP sayfası boyunca (hatta isterseniz, bütün site, yani Uygulama boyunca) değişmeden kalır. Bu değerleri Const (constant, sabit kelimesinden türetilme) komutuyla belirtiriz:

Const DolarDeger = 560780

Const SirketinAdi = "Cyber warrior A.Ş."

Const Slogan = "Dikkat Bagimlilik Yapar" VERİ TİPLERİ1- Byte
1 Baytlık işaretsiz tamsayı tipidir. 0 ile 255 arasında değer alabilir.

2-Integer
2 Baytlık işaretli tamsayı tipidir. -32.768 ile 32.767 arasında değer alabilir.

3-Long
4 Baytlık işaretli tamsayı tipidir. -2.147.483.648 ile 2.147.483.647 arasında değer alabilir.

4-Long
4 Baytlık ondalık sayı tipidir. +- 3.402923 X 10 38 ile +- 1.401298 X 10-45 arasında değer alabilir.

5-Double
8 Byte lık ondalık sayı tipidir. +- 1.79769313486232 X 10308 ile +-4.94065645841247 X 10-324 arasında değer alabilir.

6-String
Karakter sınırı verilmezse 2 milyar karaktere kadar atama yapılabilen sayısal olmayan veri tipidir. Bu tip karakter sayısı +10 byte yer kaplar. String bir veri tipi oluşturmak için değişkene atanacak değer " " işaretleri içerisinde yer almalıdır.
Adi="Mehmet"

7-Date
8 byte yer kaplayan bu değişkene 1/1/100 ile 31/12/9999 arasındaki tarih ve 0:00:00 ile 23:59:59 arasındaki saat atmaları yapılabilir. Bu tipteki değişkenlere atama string veri tipinde olduğu gibi veya # # karakterleri arasında yapılabilir.
Dogum_tarihi=#19/08/1978#

8-Boolean
2 byte lık bir veri tipi olmasına rağmen sadece True veya False değerleri alabilir. Yani daha çok iki durumlu değişkenlerde kullanılır. Bu tipten tanımlanan değişkenlere direkt True veya False atanabileceği gibi sayısal değerlerde atanabilir.. Atanan sayı 0 ise False, değilse True kabul edilir.

Evli=True
Evli=1